In de jaren vijftig worden de polders ten zuiden van Haagwegkwartier (Noord) gestaag volgebouwd richting Voorschoterweg, voornamelijk met sociale huurwoningen, zowel laag- als hoogbouw. In mei 1960 – de Churchilllaan is net geopend – komen buurtbewoners bij elkaar op initiatief van de LBS. Er zijn in de nieuwe wijk wel speelveldjes en speelplaatsjes aangelegd, maar men heeft behoefte aan een echte speeltuin. Of liever: twee speeltuinen, een ten noorden en een ten zuiden van de drukke Vijf Meilaan. En zo wordt op 23 mei 1960 de speeltuinvereniging Zuid West opgericht.

Er ontstaat onduidelijkheid over waar en wanneer de twee tuinen worden gerealiseerd, en ook over de omvang ervan. Hoewel de LBS daar anders over denkt, besluiten de bewoners dat het daarom beter is door te gaan als twee aparte verenigingen, die ieder voor een eigen, gelijkwaardige tuin ijveren. De oorspronkelijke vereniging Zuid West wordt de speeltuinvereniging voor de Gasthuiswijk, ten zuiden van de Vijf Meilaan. Voor de buurt ten noorden ervan – Haagweg-Zuid, met verder als grenzen de Churchilllaan, Kneppelhoutstraat en de spoorlijn Leiden-Utrecht – richten bewoners op 19 september 1960 een aparte vereniging op, De Vijf Hoven.

De Vijf Hoven – genoemd naar de vijf hoven aan de Boshuizerkade /Hoflaan– organiseert vanaf het begin vakantieactiviteiten en Sinterklaas (in de Royal McBee-typemachinefabriek, Rooseveltstraat). In 1962 stelt de gemeente een krediet beschikbaar voor een grote, moderne speeltuin aan de Hoflaan. Op zaterdag 21 september wordt deze tuin – met plasvijver en rolschaatsbaan en met speeltoestellen die gemaakt werden bij de Grofsmederij en de HCW waar veel buurtbewoners werkten – feestelijk geopend. Ruim 1400 kinderen nemen er bezit van. Het is in één klap een van de grootste en drukstbezochte tuinen van de stad.

Twee zaken vragen daarna de aandacht: de bereikbaarheid van de tuin voor leden aan de overkant van de Churchilllaan, en een eigen clubhuis. Het eerste leidt tot de inrichting van een speeltuin aan de Aaltje Noorderwierlaan/Jacques Urlusplantsoen, het latere Zonnestraaltje. Geopend in 1970, valt deze speeltuin lang onder De Vijf Hoven, die daarmee de enige Leidse speeltuinvereniging is met meer dan één tuin.

Ook het eigen clubhuis opent in 1970, op 31 januari – voordien gebruikte men trouwens een ‘honk’, het Boshuis, achter de Hoflaan (nu het Kiljanpad). Het Vijfhovenhuis is van de stichting Het Vijf Hoven Huis, waarin behalve de speeltuinvereniging ook Het Leidse Volkshuis vertegenwoordigd is. Het Volkshuis schenkt ook al het interieur voor het clubhuis. Bovendien zorgt het voor twee professionele jeugdleiders, die natuurlijk door vrijwilligers worden bijgestaan. Het Vijfhovenhuis – het eerste club- (en buurt!)huis in Leiden Zuid West – is er voor jong en oud.

Deze stichting blijft bestaan tot ca. 1990. Ze wordt opgeheven wanneer het welzijnswerk wordt gereorganiseerd en club- en buurthuizen samengevoegd. De speeltuinvereniging dreigt even haar clubhuis te verliezen, maar kan het dankzij een lening van de LBS kopen.

Speeltuinvereniging De Vijf Hoven bloeit ondertussen voort. Honderden kinderen komen spelen en nemen deel aan clubjes en andere activiteiten. Het is en blijft druk in het clubhuis.

Maar in de loop der tijd wordt het toch minder. De buurt vergrijst. In het verleden woonden in de flatjes gezinnen met meerdere kinderen nu veelal starters. Nieuwe bewoners zijn vaak van Turkse, Marokkaanse of vluchtelingenafkomst en kennen het speeltuinwerk niet. Haagwegkwartier-Zuid wordt bovendien de meest kwetsbare buurt van Leiden, met relatief de meeste mensen met een uitkering (AOW, WAO, Bijstand) en het laagste huishoudinkomen van de stad. Begin deze eeuw begint hier ook de stedelijke herstructurering van Zuid West, met de sloop van oude en de bouw van nieuwe woningen.

Of het door deze ontwikkelingen komt, of door andere zaken, is niet duidelijk, maar het lukt in ieder geval op een gegeven moment niet meer om een nieuw bestuur te vormen. In 2011 is het voorbij met de speeltuinvereniging De Vijf Hoven.

De speeltuin zelf – in 2007 nog helemaal vernieuwd in het kader van het veiligheids-Deltaplan – blijft echter bestaan. Het toezicht komt bij de stichting Thuis Op Straat (TOS). TOS barst van de ambitie. In 2016 wordt de tuin nog verrijkt met nieuwe speeltoestellen, en de inrichting wordt verbeterd. Maar in 2020 valt TOS bij de uitbesteding van het welzijnswerk buiten boord. TOS verdwijnt, het welzijnswerk trekt zich verder terug in Buurthuis Vogelvlucht. Op 1 januari 2022 brandt ook nog eens het clubhuis volledig af.

Bij de stedelijke herstructurering van de wijk wordt een nieuwe, openbare speeltuin voorzien naast de oude locatie van De Vijf Hoven. Misschien is het een goed idee om rond die tuin opnieuw een speeltuinvereniging op te bouwen, om meer activiteiten voor de jeugd te ontwikkelen én de betrokkenheid van de buurtbewoners te versterken…