Demping en Haven

De Demping

De Demping

Op 4 november 1946 wordt de eerste speeltuinvereniging voor een volksbuurt in de Leidse binnenstad opgericht: De Demping, voor de buurt rond het Levendaal. Ze sluit zich direct aan bij de Leidse Bond. De naam verwijst naar de demping van het Levendaal in 1935 – sindsdien is dat een drukke, voor kinderen gevaarlijke verkeersweg.

In januari 1947 is de eerste activiteit: er worden kinderfilms gedraaid in het (christelijke) wijkgebouw [link club- en buurthuiswerk] aan datzelfde Levendaal. Het is een ruimte waarvan de speeltuinvereniging vaker gebruik zal maken. Een eigen clubhuis kan De Demping in haar korte bestaan niet realiseren.

[De Demping. Bijschrift: Van de speeltuin De Demping, tussen de verwaarloosde huizen in de Haver- en Gortbuurt, wordt druk gebruik gemaakt (Foto Nico van der Horst)]

De Demping
Van de speeltuin De Demping, tussen de verwaarloosde huizen in de Haver- en Gortbuurt, wordt druk gebruik gemaakt (Foto Nico van der Horst)

Al in de zomer van 1947 stelt de gemeente een terreintje beschikbaar, aan de Vierde Binnenvestgracht, in de Haver- en Gortbuurt tussen Levendaal en Plantsoen. De grond ligt braak, omdat de woningen die daar stonden, afgebroken zijn vanwege het saneringsplan voor de buurt. Op 26  juni 1948 wordt de bescheiden speeltuin feestelijk geopend door burgemeester Van Kinschot. J.W. Verheij van Wijk, van de dekenfabriek Van Wijk, wordt beschermheer. In de jaren erna verschijnen er meer speeltoestellen, in 1952 zelfs “de mooiste zweefmolen” van Leiden.

De Demping ontplooit veel activiteiten. Er is sprake van schaken en dammen, en een strijkorkestje. Er is een korfbalclub, die het goed doet in de competitie van de Leidse Korfbal Bond [link Korfbal].

Er zijn ook zorgen. Er wordt het nodige vernield en de ouders in de Haver- en Gortstraat laten zich niet zien als de boel gerepareerd wordt. Maar misschien zien die ouders al dat de speeltuin gedoemd is te verdwijnen, en wel door hetzelfde saneringsplan waardoor de ruimte voor de speeltuin is vrijgekomen!

Begin 1954 sluit de gemeente de speeltuin en wordt deze afgebroken: het terrein is nodig voor de uitvoering van het saneringsplan. De speeltoestellen verdwijnen in de gemeentelijke opslag. Er wordt een nieuw terrein beloofd, maar dat is een loze belofte. De vereniging heft zich op.

De saneringsplannen zijn (gelukkig) nooit uitgevoerd in de vorm die ze in de jaren vijftig krijgen. Eigenlijk moet de hele Haver- en Gortbuurt plaatsmaken voor nieuwe verkeerswegen. Nu zijn de oude huisjes in de buurt gerenoveerd en de lege plekken zijn gevuld met nieuwe woningen. Maar om te spelen moeten de kinderen naar het Plantsoen of naar De Doorbraak [link].

Rondom de Haven

Rondom de Haven heeft maar kort bestaan als speeltuinvereniging. Een speelterrein heeft ze nooit gehad.

In juli 1945 wordt de buurtvereniging Rondom de Haven opgericht. Het is een actieve en succesvolle buurtvereniging, met onder meer een reis-, een toneel- en een kaartclub. Op 17 december 1947 richt Rondom de Haven een eigen speeltuinvereniging op, die zich ook direct aansluit bij de LBS.

Ze geeft het echter al snel op. In maart 1949 gooit men de handdoek in de ring: het lukt niet om een behoorlijk terrein voor een speeltuin te krijgen. Bij het tienjarig bestaan van de buurtvereniging, wordt er nog over gesproken. De opheffing van de speeltuinafdeling noemt men zelfs dan nog “voorlopig”.

Het is dus definitief. Trouwens, ook van de buurtvereniging wordt na 1957 niet meer gehoord.

Blekerspark bij Haven
75 jaar later. In de Haven-/Verversbuurt is in het kader van het Singelpark een openbare speelplek aangelegd in het Blekerspark, inclusief avontuurlijke plankieren over het water (foto Frank Kalshoven)